یکی از مهم‌ترین حشرات برای بقاء انسان‌ها زنبورهایند. این جانداران بال‌دار ارتباط بسیار نزدیکی با مورچه‌ها و همچنین وَسپ‌ها دارند. از دلایل اهمیت این جانداران برای انسان یکی گرده افشانی و دیگری تولید عسل و موم است. البته لازم به ذکر است که تمامی گونه‌ها قادر به تولید این محصول نیستند. تا کنون بیش از ۱۶ هزار گونه زنبور شناسایی شده‌ است. نکته جالب درباره زنبور‌ها این است که آن‌ها نیز مانند مورچه‌ها زندگی اجتماعی بسیار پیچیده‌ای دارند. بیشتر گونه‌های زنبور از جمله زنبور گرده، زنبور بدون نیش و زنبور عسل در کلنی‌ زندگی می کنند. تغذیه این جانداران از شهد و گرده است؛ مصرف شهد عامل حفظ انرژی زنبور هاست؛ گرده نیز برای به دست آوردن مواد مغذی مانند پروتئین مصرف می‌شود. بدن این جاندارانِ عموماً زرد، از سه قسمت شکم، سر و سینه تشکیل شده و در کل سه جفت پا و دو جفت بال دارند. گفتیم که رنگ بیشتر گونه‌های زنبور زرد است اما در برخی گونه‌ها بدن‌های سیاه، نارنجی یا سیاه‌-نارنجی نیز دیده می‌شود. یکی از معروف‌ترین گونه زنبور ها برای انسان زنبور عسل است. به کلونی‌ای که زنبورهای عسل در آن زندگی می‌کنند کندو گفته می شود. در این مقاله قصد داریم به شگفتی‌های زندگی اجتماعی زنبورهای عسل بپردازیم. با ما همراه باشید.

طبقات اجتماعی زنبورهای عسل

یکی از شگفتی‌های زندگی اجتماعی زنبورها طبقات اجتماعی میان افراد در کندوهاست. به طور کلی می‌توان زنبورها را در سه دسته قرار داد. دسته اول که تنها شامل ملکه می‌شود اصلی‌ترین و مهم‌ترین گروه از اجتماع کندو را تشکیل می‌دهد. می‌توان گفت که تقریباً تمام زنبورهای کارگر فرزند ملکه‌اند. از دیگر دسته زنبور‌ها می‌توان به زنبورهای کارگر اشاره کرد. این زنبورها نیز مانند ملکه ماده‌اند و وظیفه جمع آوری گرده و محافظت از کندو را انجام می‌دهند. دسته سوم یعنی پایین‌ترین طبقه در اجتماع زنبورها را نرها تشکیل می‌دهند. تنها وظیفه افراد این دسته بارور کردن ملکه است و معمولاً عمر کم‌تری هم دارند.

ملکه! سالارِ کندوها!

ملکه رهبر زنبورهاست! جنسیت ملکه ماده است و عمده زنبورهای کلونی فرزندان اویند. اصلی‌ترین وظیفه رهبر زنبورها فرزندآوری‌ست. آن‌ها با معدود گونه‌های نر کندو جفت‌گیری کرده و تخم می‌گذارند. تخم‌های ملکه با دقتی زیاد نگهداری می‌شود. حضور ملکه در کندو به قدری مهم است که اگر بمیرد و جایگزینی یافت نشود، تمام فعالیتهای کندو پس از دو ساعت متوقف شده و پس از حدود مدتی کندو نابود می شود. باری این اتفاق بسیار نادر است. زنبورها گونه‌ای فرگشت یافته‌اند که پس از دو روز از مرگ ملکه شروع به تولید شفیره برای ملکه جدیدی کنند تا پس از دو هفته ملکه‌های جدید بیرون آمده باهم مبارزه می‌کنند تا قوی‌ترین‌شان رهبر جدید شود. ملکه‌ها به طور متوسط از اواخر فروردین تا اوایل تیر روزانه به طور متوسط چیزی حدود هزار و پانصد الی چهار هزار تخم می‌گذارند. ملکه‌ها نسبت به سایر زنبوران بزرگ‌ترند و عمر نسبتا طولانی‌تری دارند. به طور معمول هر ملکه چیزی حدود ۵ سال عمر می‌کند.

زنبور نر

وجود زنبورهای نر از شگفتی‌های زندگی اجتماعی زنبورهاست. این گروه زنبورها توانایی نیش زدن یا جمع آوری گرده و شهد را ندارند. تنها و تنها وظیفه آن‌ها جفت گیری با ملکه است. نکته جالب درباره این گونه زنبورها مصرف بسیار عسل‌شان است. آن‌ها در طول زندگی‌شان تنها جفت‌گیری می‌کنند و عسل می‌خورند! البته زندگی این جانوران به همین جذابیتی که گفته شد نیست! آن‌ها پس از جفت گیری می‌میرند. عمر متوسط این جانداران چیزی حدود ۲۴ روز است‌. به طور معمول تعداد زنبورهای نر نسبت به زنبورهای کارگر بسیار کمتر است.

زنبور کارگر

زنبورهای کارگر ماده‌اند. جمعیت این نوع زنبورها نسبت به سایر زنبورهای کندو بسیار بیشتر است. این‌گونه زنبورها به خارج از کندو رفته و گرده و شهد را جمع‌آوری می‌کنند. تهیه عسل از شیره و تغذیه نوزادان نیز از وظایف این زنبورهاست. پس از تولید عسل همین زنبورها اندوخته‌ها را انبار می‌کنند و کندو را مرمت. بخشی از این زنبوران اطراف کندو از کندو حراست می‌کنند. گروهی دیگری نیز از زنبورهای کارگر وظیفه نظافت و خارج کردن فضولات زنبورهای نر را از کندو دارند.

جمع‌بندی

در این مقاله درباره شگفتی‌های زندگی اجتماعی زنبورها عسل صحبت شد. این جاندارای ریز به گونه‌ای فرگشت یافته‌اند که به شیوه‌ای بسیار پیچیده‌ با یک‌دیگر تعامل داشته باشند. زندگی اجتماعی این جانداران می‌تواند درس‌هایی بسیار مهم به انسان دهد.

در این مقاله قصد داریم راجع به ژل رویال اطلاعاتی را ارائه دهیم؛ منتها پیش از آن باید شناخت‌نامه‌ای مختصر از زنبودرها را ذکر کنیم. زنبورهای عسل زندگی اجتماعی دارند. این زنبورها در تعامل با هم زندگی می‌کنند. همچنین امور کندو بین تمامی زنبورها تقسیم می‌شود. همه زنبورها از بدو تولد وظیفه‌شان را می‌دانند و هیچ‌کدام از آن‌ها قوانین کندو را نادیده نمی‌گیرند. به همین دلیل می‌‌توانند سال‌ها با همان عنوانی که در کندو دارند زندگی کنند. تغییر در روند زندگی‌شان زمانی رخ می‌دهد که ملکه پیش از زمان معلوم بمیرد. با مرگ ملکه ممکن است تغییری در روند اداره کندو ایجاد شود. تا زمانی که ملکه جدید انتخاب شود این تغییر روند ادامه دارد.

رندگی اجتماعی رنبورها‌

اجزای تشکیل‌دهنده کندو شامل زنبورهای نر، ماده و ملکه زنبور است. بیشترین تعداد زنبور عسل را ماده‌ها تشکیل می‌دهند و وظیفه اصلی کندو نیز بر عهده آن‌هاست. زنبور‌های ماده مسئول بیرون رفتن از کندو و جمع آوری شهدند. در واقع عسل‌هایی که تولید می‌شود را زنبورهای ماده می‌سازند. زنبورهای نر وظیفه تولید مثل دارند. آن‌ها مسئول بارور کردن ملکه‌اند. تعدادشان در کندو اندک است، فاقد نیش‌اند و طول عمر بسیار کوتاهی دارند.
ملکه زنبور، مادر اکثر زنبورهای داخل کندو است.‌ وظیفه اصلیش تخم گذاری می‌باشد. زمانی که ملکه مادر بمبرد، ملکه جدید از میان زنبور‌هایی که درون تخم هستند، انتخاب می‌شود. ملکه باید قدرت زیادی داشته‌باشد. بنابراین تعدادی از زنبورهایی که تازه از تخم بیرون آمده‌اند به جنگ با یکدیگر می پردازند. پیروز این مسابقه به عنوان ملکه انتخاب می‌شود. زنبورهای عسل در داخل کندو محصولات متفاوتی را درست می‌کنند. نمونه‌ای از آن عسل‌ طبیعی است که اکثر افراد با آن آشنایی دارند. تمامی محصولاتی که زنبورها تولید می‌کنند، مانند ژل رویال خواص دارویی دارند و از آن‌ها در درمان انواع بیماری‌ها بخصوص در طب سنتی استفاده می‌شود.

فرآورده‌های زنبور عسل

در این بخش به فرآورده‌های جالب زنبورعسل از جمله موم، زهر،، ژل رویال و… می‌پردازیم.

موم عسل

یکی از تولیدات زنبور عسل تولید موم است. موم‌ها شیره عسل را در خود جا داده‌اند. برخی از عسل‌هایی که در داخل فروشگاه‌ها یا مغازه‌های مختص به فروش عسل وجود دارد، دارای موم‌اند. این موم‌ها کارایی فراوانی دارند. یکی از این کارایی‌ها استفاده برای تولید لوازم آرایشی طبیعی است.

زهر زنبور

زهر زنبور که در کیسه زهر آن در قسمت پشتی بدن این حشره قرار دارد، دارای خواص زیادی است. اکثر افراد نیش زنبور را بسیار دردناک می‌دانند. اما این نیش در درمان برخی بیماری‌ها استفاده می‌شود. این ماده ضد سرطان است و برای درمان درد مفصل بسیار مناسب است.

ژل رویال

ارزشمندترین و گران‌قدرترین محصول زنبورها ژل رویال است. این ماده فراورده‌ای است که زنبورهای کوچک آن را تولید می‌کنند. ژل رویال در میان تمام فراورده‌های زنبورهای‌عسل بیشترین خواص را داراست. این ژل برای بیماران قلبی، افرادی که در دوره شیمی‌درمانی هستند، کسانی که دچار آلزایمرند و برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است.

زنبورداری‌ها کجا قرار دارند؟

معمولاً زنبورداری‌ها در اطراف شهرها و در مناطق طبیعی قرار گرفته‌اند و برخی از آن‌ها ژل رویال بسیار با‌کیفیتی تولید می‌کنند‌. یکی از زنبورداری‌های اطراف تهران که دارای ژل رویال است، باغ مزرعه خورشید است.

ژل رویان دماوند

مزرعه خورشید در دماوند قرار دارد. زنبورداری آن ژل رویال خاصی را تولید می‌کند، به ژل رویال دماوند معروف است. این زنبورداری در یک مکان طبیعی واقع شده‌ و به پرورش زنبورها و تولید فرآورده‌های آن‌ها می‌پردازد. موسسان این منطقه تجربه بسیار زیادی در امور طبیعت دارند و این مجموعه را به یک مجموعه گردشگری تبدیل کرده‌اند. با یک سفر کوتاه به دماوند می‌توان از جاذبه‌های بی‌نظیر آن از جمله زنبورداری بهره ببرید و همچنین می‌توان طعم ژل رویال واقعی را در مزرعه خورشید، تجربه کرد.

جمع‌بندی

بسیاری از اطلاعات ارزشمندی که در طبیعت وجود دارد را جز با لمس و گشت‌وگذار در طبیعت نمی‌توان به دست آورد. مزرعه خورشید یک مجموعه گردشگری طبیعی است که در یک فضا با آب‌وهوای بسیار مناسب ساخته شده‌ است. این منطقه امکان بهره‌بردن از طبیعت و کسب اطلاعات زیاد درباره آن را به افراد می‌دهد. می‌توانید در اواسط یا اواخر هفته به مجموعه خورشید سفر کنید. از ویژگی‌های این منطقه، استفاده از ژل رویال دماوند است