قرن 20 شاهد منقرض شدن بسیاری از گونه‌های حیوانی بود. در این مقاله، به بررسی لیست حیوانات منقرض شده در قرن بیستم می‌پردازیم. همراه ما باشید.

ببر تاسمانی (Thylacinus cynocephalus)

ببر تاسمانی، یکی از گونه‌های مشهور و برجسته، در اوایل قرن 20 منقرض شد. این موجود حیوانی کیسه‌دار بود که در استرالیا و جزیره تاسمانی زندگی می‌کرد. آخرین نمونه این گونه در سال 1936 در باغ وحش هابارتِ تاسمانی درگذشت. این حیوان جلوه بسیار عجیبی داشت که به تعبیری، چیزی میان ببر و گرگ بود! از این رو به او گرگ تاسمانی نیز می‌گفتند. این حیوان دارای طولی حدود 125 سانتی متر، ارتفاع 60 و دمی با 50 سانتی متر بود. وزن ببر تاسمانی نیز به چیزی حدود 30 کیوگرم بود. متاسفانه باید این جانور زیبا را در لیست حیوانات منقرض شده در قرن بیستم قرار داد.

دلفین رودخانه‌ای چینی (Lipotes vexillifer)

این دلفین رودخانه‌ای، به نام “بایجی” نیز شناخته می‌شد و در رودخانه یانگتسه چین زندگی می‌کرد. در سال 2006، پس از جستجوهای گسترده‌ای که نتیجه نداد، این گونه به عنوان گونه‌ای منقرض شده اعلام شد. این گونه در فرهنگ چینی ارزش بسیاری داشت و با نام ایزدبانوی یانگ تسه یاد می‌شد.

مرغابی لابرادور (Camptorhynchus labradorius)

مرغابی لابرادور یک نوع اردک بود که در کانادا و شمال شرقی ایالات متحده زندگی می‌کرد. این گونه در اواخر قرن 19 شروع به کاهش جمعیت کرد و در سال 1922، آخرین نمونه از آن درگذشت.

آبچلیک مایی (Pseudochelidon sirintarae)

آبچلیک مایی، یک پرنده کوچک بود که در تایلند زندگی می‌کرد. این گونه در سال 1986 برای آخرین بار دیده شد و از آن پس، هیچ گزارشی از دیدن این گونه گزارش نشده است. متاسفانه باید این جانور زیبا را در لیست حیوانات منقرض شده در قرن بیستم قرار داد.

ویژن زمینی یونانی (Mustela lutreola hellenica)

ویژن زمینی یونانی، یکی از زیرگونه‌های ویژن آبی بود که در کشور یونان زندگی می‌کرد. این گونه در دهه 1970 به دلیل کمبود زیستگاه و شکار بی‌رویه منقرض شد.

کرفسک دیودون (Diodon hystrix mariannarum)

این کرفسک بالقوه در اقیانوس آرام، در میان جزایر ماریانا زندگی می‌کرد. در سال 1981، به دلیل کمبود داده‌ها و عدم دیدن این گونه به مدت طولانی، این گونه بهعنوان گونه‌ای منقرض شده اعلام گردید.

کرم‌خورک فیجی (Nesotrochis debooyi)

کرم‌خورک فیجی، یک پرنده خاک‌زی بود که در جزایر فیجی زندگی می‌کرد. این گونه در سال 1984 برای آخرین بار دیده شد و از آن پس، به عنوان گونه‌ای منقرض شده شناخته شده است.

خفاش راکاود (Pipistrellus sturdeei)

خفاش راکاود، یک گونه خفاش بود که در جزیره موریشیوس زندگی می‌کرد. این گونه در سال 1974 برای آخرین بار دیده شد و در سال 1996 به عنوان گونه‌ای منقرض شده تلقی شد.

جوانه‌خوار گوادلوپ (Leptonycteris nivalis)

این جوانه‌خوار، در جزیره گوادلوپ در خلیج کالیفرنیا زندگی می‌کرد. این گونه در سال 1960 به عنوان گونه‌ای منقرض شده اعلام شد، به دلیل بیماری‌هایی که توسط خفاش‌های وارد شده منتقل می‌شد.

سسک زرد کوهی (Erythrura kleinschmidti)

سسک زرد کوهی، یک پرنده کوچک بود که در جزیره فیجی زندگی می‌کرد. این گونه در سال 1980 برای آخرین بار دیده شد و از آن پس، به عنوان گونه‌ای منقرض شده شناخته شده است.

چه باید کرد؟

متأسفانه انسان هنوز متوجه نشده که روند انقراض سایر گونه‌ها، مقدمه‌ای‌ست بر انقراض گونه خودش! ما به عنوان دوست‌داران طبیعت باید بکوشیم تا از این روند شرم‌آور جلوگیری یا حداقل آن را کند کنیم. به این منظور لازم است تا ابتدا آگاه شویم و در مرحله بعد دیگران را آگاه کنیم. در چنین شریطی آگاهی معجزه می‌‎کند!

جمع‌بندی

در این مقاله، به بررسی ده حیوانی که در قرن 20 منقرض شدند، پرداختیم. این حیوانات نمونه‌هایی از گونه‌هایی هستند که به دلیل تغییرات محیطی، انسان‌ها و بیماری‌ها از بین رفته‌اند. حفظ گونه‌های در معرض خطر امروزی برای جلوگیری از از دست دادن تنوع زیستی بسیار مهم است.

ایران دارای تاریخچه‌ای بسیار غنی است. نظر به قدمت تاریخی ایران چیزی جز تحیر برای آدمی باقی نمی‌گذارد. از آن‌جایی که این کشور قدمتی طولانی دارد، گونه‌هایی که در آن می‌زیستند از تنوع بالایی برخوردار بوده‌اند. با گذشت زمان و افزایش جمعیت انسان‌ها، برخی از این حیوانات در خطر انقراض‌ و برخی کاملاً از بین رفته‌اند. یکی از دلایل این انقراض‌ها، حضور آدمی بوده است. همان طور که می‌دانید پس از ایجاد تمدن بشری جمعیت انسان‌ها رو به افزایش رفت و نیاز به سکونتگاه‌های جدیدی پدید آمد. این موضوع باعث شد که آدمیان به فکر از بین بردن برخی سکونتگاه‌های جانوری و مصادره آن‌ها به نفع خود باشند. انسان‌ها با این کار توانستند روستاها و شهرهای جدیدی را برای خودشان بسازند. البته تمام حیوانات منقرض شده به دست انسان نابود نشده‌اند. بسیاری از این گونه‌ها به دلایل شرایطی کاملاً طبیعی مانند نزاع با سایر گونه‌ها، شیوع بیماری خاص میان جامعه آن گونه، از میان رفتن منابع غذایی و… از روی زمین محو شده‌اند. در ادامه به معرفی سه مورد از حیوانات منقرض شده ایرانی خواهیم پرداخت.

شیر ایرانی

یکی از حیوانات منقرض شده ایرانی که باعث تحسر است شیر ایرانی‌ست. این حیوان از اصیل‌ترین گونه‌های حیوانی در ایران محسوب می‌شد. اقتدار و ابهتی که این حیوان داشت حتا در دوره‌ای او را به روی پرچم ایران نیز راه داده بود. از ویژگی‌های برجسته شیر ایرانی می‌توان به دم بلند آن اشاره کرد. رنگ زرد نیز از دیگر شاخصه‌های این شیر محسوب می‌شود. متاسفانه‌ کم توجهی‌هایی که در خصوص این حیوان صورت گرفت، مانند شکار بی‌رویه در دوره قاجار موجب انقراض کامل این حیوان شد.

ببر ایرانی

ببر ایرانی نیز مانند شیر ایرانی از گونه‌های حیوانات منقرض شده ایرانی است. این حیوان از انواع قدرتمند و اصیل ایرانی محسوب می‌شد. ببر ایرانی از حیوانات منقرض شده‌‌ای است که به علت شکارهای بی‌رویه و از بین‌بردن زیستگاه‌های این حیوان، از پهنه هستی محو شده‌اند. از ویژگی‌های ظاهری این حیوان می‌توان به رنگ نارنجی پررنگ و خط‌های تقریباً منظم بر روی بدن آن اشاره کرد. این ببر با نام ببر مازندران نیز شناخته می‌شد.

حیوانات در معرض خطر ایرانی

برخی از گونه‌ها نیز فاصله‌ی چندانی با خطر انقراض ندارند. اگر به این جانداران توجه‌های لازم نشود مانند گونه‌های ذکر شده به لیست حیوانات منقرض شده ایرانی اضافه خواهند شد

گوزن زرد ایرانی

زیبایی‌هایی که در این حیوان نهفته است به ندرت در میان جانداران دیگر دیده می‌شود. این گوزن به شکلی جدی در معرض خطر انقراض قرار دارد. ویژگی ظاهری و شاخص این گونه از گوزن وجود شاخ است. شاخ گوزن‌ها با بزرگ‌شدن آن‌ها به رشد می‌کند.

پلنگ ایرانی

این حیوان از جانداران در معرض خطر در ایران محسوب می‌شود. پلنگ ایرانی نشانه‌های دایره‌ای شکل روی بدنش دارد. از این نوع گونه تعداد محدودی وجود دارد. با نگهداری‌هایی که از این حیوان می‌شود، می‌توان احتمال انقراض آن را کاهش داد. باید دانست که اگر همتی صورت نگیرد، این حیوان نیز به لیست بلندبالای حیوانات منقرض شده ایرانی خواهد پیوست.

نتیجه‌گیری

حیوانات نیز مانند انسان‌ها حق زیستن بر روی کره‌ زمین دارند. هر موجودی که وجود دارند باعث تداوم زیستی سایر موجودات است. جانوران هر کدام تعادلی در کره‌زمین ایجاد می‌کنند. تخریب زیستگاه‌های آن‌ها نتیجه‌ای جز برهم زدن محیط زیست ندارد. این عمل در عین حال باعث از بین رفتن گونه‌های اصیل جانوری در یک منطقه می‌شود. در بعضی نواحی نیز شکارچیان به دلیل طمع‌های خود، علاقه زیادی به کشتن حیوانات و جمع کردن تاکسیدرمی آن‌ها دارند. با افزایش این شکارها در چند سال دیگر بیشتر گونه‌ها رو به لیست حیوانات منقرض شده می‌پیوندند برای همیشه نابود خواهند شد. محدودکردن شکارها و تحت حفاظت قرار دادن محیط‌ زیست جانوران در معرض انقراض، از روش‌های حفاظت از این گونه‌هاست. با توجه بیش‌تر به حیوانات و حیات‌وحش، از اصالت و پیشینه کشور خود دفاع کنیم.