در طبیعت می‌توان تنوع گونه‌های زیستی بسیاری را مشاهده کرد. کشور ایران به دلیل جغرافیای خاص خود از دیرباز دارای گونه‌های زیستی متنوعی بوده است. در میان این گونه‌ها گربه‌سانان از جمله معروف‌ترین جانوران ایران‌اند. قدمت این‌ گونه‌ها به ۲۵ میلیون سال قبل باز می‌گردد. این جانداران از راسته گوشت‌خواران بوده که به سه زیر خانواده تقسیم می‌شوند؛ این سه خانواده شامل گربه‌های کوچک، گربه‌های بزرگ و گربه‌های دندان خنجری است که در زمان کنونی سومین مورد منقرض شده است. به طور کلی در روزگار ما این دسته از جانداران بر روی تمامی خشکی های زمین به جز قطب شمال قطب جنوب استرالیا و اقیانوسیه و گرینلند زندگی می‌کنند. جغرافیای ایران نیز خانه بسیاری از این گربه‌سانان است. در این مقاله قصد داریم به معرفی چندی از گربه‌سانان ایران بپردازیم. همراه ما باشید.

سیاه‌گوش (کاراکاس)

اجداد ما این جانور را سیاه‌گوش می‌نامیدند و از سوی دیگر اروپاییان بدان کاراکاس می‌گفتند. هر دو این نام‌ها در زبان فارسی رواج دارد. در سطح جهان چهار نوع سیاه گوش وجود دارد. سیاه‌گوش اوراسیایی، سیاه‌گوش ایبریایی، سیاه‌گوش کانادایی و باب‌کت. سیاه گوش اوراسیایی از نظر جثه بزرگترینِ سیاه‌گوش‌هاست. این جانور بر اثر برخورد با انسان و هر چه به انسان مربوط می‌شود بسیار ترسوست و فرار را بر قرار ترجیح می‌دهد. طبیعت این جانور اهلی شونده است و از دیرباز تاکنون به عنوان جانور شکاری توسط انسان نگهداری شده است. یکی از تهدیداتی که کاراکاس در سطح جهان با آن مواجه است، شکار شدن به دلیل پوست مرغوب است. در کشور ما ایران علاوه بر این مورد سیاه‌گوش‌ها با تهدید دیگری نیز و پنجه نرم می‌کنند و آن از بین رفتن محیط زندگی‌ست. زیست‌گاه سیاه گوش در ایران معمولاً مناطق بیابانی و نیمه بیابانی است.

گربه شنی

گربه شنی از گربه‌سانان کوچک است که معمولاً در صحرا و مناطق کویری زندگی می‌کند. در کشور ما این جانور در مناطق جنوبی مانند کویر لوت و منطقه حفاظت شده توران و منطقه حفاظت شده بهرام گور و برخی قسمت‌های استان فارس و اصفهان و دشت ترکمن و بخش‌های شمالی خراسان رضوی زندگی می‌کند. گربه شنی از جمله گربه‌سانان ایران است که به صورت تنهایی زندگی کرده و جز در مواقع جفت گیری همراهی ندارد. این گربه معمولاً شب‌گرد بوده و روزها در لانه خود به سر می‌برد. از ویژگی‌های جالب این گربه‌سان ایران توانایی او در شکار مار است.

وشق

وشق یا لینیکس از دیگر گربه‌سانان ایران است که شباهت بسیاری به سیاه‌گوش دارد. زیستگاه این جانور معمولاً جنگل‌های کوهستانی است و در اروپا، سیبری، آسیای میانه، ایران و هیمالیا یافت می‌شوند. شکار آن‌ها معمولاً شامل خرگوش‌ها و جوندگان کوچکی مانند موش است. در روزگار کنونی این جانور با خطرات بسیار زیادی برای بقا مواجه شده؛ یکی از علل در معرض خطر انقراض بودن وشق‌ها شکار بی‌رویه ایشان توسط انسان‌هاست. پوست کلفت و زیبای‌شان باعث شده تا برخی سودجویان به شکار غیرقانونی و بی‌رویه آن‌ها بپردازند.

یوزپلنگ ایرانی

[متاسفانه از زمان نوشتن تا آپلود این مقاله پیروز بنا به دلایلی که می‌‌دانبد تلف شد.] سلبریتی این گونه از گربه‌سانان ایران پیروز است! [بود!]  پیروز در میان مردم ایران نماد امید و مقاومت است. [بود!]  یوزپلنگ ایرانی زیرگونه‌ای از یوزپلنگ‌هاست و در در معرض انقراض قرار گرفته است. این جانور به زندگی در مناطق کویری تمایل دارد و اکنون در مناطقی نظیر منطقه محافظت شده توران، پناه‌گاه حیات وحش دره انجیر، پناه‌گاه حیات وحش میاندشت و پناهگاه حیات وحش نایبندان زندگی می‌کند. پیش‌تر این زیرگونه در کشورهای عراق، کویت، هند، قزاقستان، پاکستان، ترکمنستان، عربستان و عمان منقرض شده است. امید می‌رود با تغییر سیاست‌های محیط‌زیستی از بقای این گربه‌سانان ایران حمایت شود.

جمع‌بندی

ایران به دلیل ویژگی جغرافیایی خود خانه گستره عظیمی جانوران است. از اعجاب‌آورترین جانوران ساکن در این جغرافیا می‌توان به گربه‌سانان ایران اشاره کرد. در این مقاله به معرفی چندی از این گونه‌ها پرداختیم. امیدوارم که مفید بوده باشد.