شمنیسم یک باور فراگیر و پراکنده در جوامع و قومیت‌های مختلف است که بر مبنای اعتقاد به وجود میانجیان روح طبیعت به نام شمن است. این باور به عنوان سیستمی اعتقادی شامل مفاهیم و آیین‌های خاصی است که در طول تاریخ در جوامع مختلف توسعه یافته است.
مفاهیم اساسی شمنیسم
شمنیسم به نوعی باور به قدرت و عظمت طبیعت است و تلاش برای درک و احترام به آن می‌کند. مفاهیم اساسی شمنیسم، شامل باور به یک جهان خارق‌العاده و متافیزیکی، آیین‌ها و مناسک خاص و یک سلسله از میانجیان روحی است. باور به جهانی متفیزیکی در شمنیسم بر اساس این ایده است که جهان مادی تنها یک جزء از واقعیت وجودی است و در کنار آن، یک جهان خارق‌العاده و ناشناخته نیز وجود دارد که پر از روحانیت و میانجیان روحی است.
آیین‌های موجود در شمنیسم، برای خشنودی شمنان و میانجیان روحی برگزار می‌شوند. این آیین‌ها شامل قربانی‌های خاص، مراسمات، دعاها و نوایی‌های خاص است که با هدف ایجاد ارتباط با روحانیت و میانجیان روحی، برگزار می‌شوند.
میانجیان روحی در شمنیسم، به منظور برقراری ارتباط با دنیای روحانی فعالیت می‌کنند. شمنان به عنوان میانجیان روحی، در این باور، بین انسان و دنیای روحانی قرار دارند. این افراد به عنوان شخصیت‌های خاص در جوامع شناخته شده و دارای مکانیزم‌های خاصی هستند که به آنها اجازه می‌دهد با روحانیت و ارواح نگهبان ارتباط برقرار کنند.
نقش شمنان
یکی از وظایف شمنان در جامعه، تعیین مسئولیت‌های خاص است. این مسئولیت‌ها ممکن است شامل حل و فصل در برخی از اختلافات اجتماعی، تبلیغات برای حفظ و حراست از محیط زیست و طبیعت باشد. همچنین، شمنان به عنوان مرجعی برای تبلیغات و پیشنهاد نظریه‌های جدید نیز شناخته می‌شوند. آنها به عنوان شخصیت‌های خاص و با تجربه در جامعه دارای تأثیری شگرف بر روی دیگر افرادند. این تأثیر می‌تواند در مورد رفتارهای اجتماعی، رسوم و آیین‌های خاص و یا حتی در مورد تصمیمات سیاسی و اقتصادی جامعه باشد.
به علاوه، شمنان مسئول برگزاری آیین‌ها و فرایندهای خاص در جامعه‌اند. این آیین‌ها شامل مراسماتی‌ست که جامعه طی آن تلاش دارند تا از گزند شر خلاص شوند و خیر را متمایل به خود کنند. در صورتی که شمنان در این مراسمات حاضر نباشند، انجام این آیین‌ها و فرایندهای خاص غیرمجاز و اصطلاحاً تابو است.
در گذشته‌های دور شمنان را پزشکان روح نیز می‌دانستند. برای این مسئله ایشان بیمار را به وادی‌ای امن برده و با مناسکی به خلسه می‌رفتند. وقتی که وارد وادی خلسه شدند طبق ادعای خودشان روح نگهبان به راهنمایی ایشان می‌آمد و شمن ارواح خبیث و مشکلات را از روح بیمار دور می‌کردند.
تأثیر شمنیسم در جوامع و قومیت‌ها
شمنیسم یک باور فراگیر در جوامع مختلف است که به عنوان یکی از ریشه‌های فرهنگی و تاریخی بسیاری از قومیت‌ها شناخته می‌شود. در بعضی از جوامع، شمنیسم به عنوان یکی از دین‌های اصلی شناخته شده و در بعضی دیگر به عنوان یک باور مذهبی فرعی یا باوری فرهنگی تلقی می‌شود.
شمنیسم در بسیاری از جوامع، برای حفظ و حراست از محیط زیست و طبیعت به کار می‌رود. همچنین، این باور در بعضی قومیت‌ها به عنوان یکی از راه‌های مقابله با اختلافات و تضادهای اجتماعی به کار برده و در برخی دیگر به عنوان یک روش برای تعامل با دنیای روحانی و تسکین برخی از دردهای روحی استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
با وجود اینکه شمنیسم در بسیاری از جوامع به عنوان یک باور فرهنگی و تاریخی محترم شناخته می‌شود، اما در بعضی دیگر به عنوان یک باور نادرست و عقلانیت ندارد تلقی می‌شود. همچنین، در بعضی قومیت‌ها به دلیل فراگیر بودن شمنیسم، برخی از رسوم و آیین‌های خاصی به وجود آمده است که ممکن است برخی از آنها با ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی دیگر تضاد داشته باشند. به هر حال هر چه باشد نباید از این ایدئولوژی تاریخ‌ساز چشم‌پوشی کرد.