پوست تن حیوانات به شیوههای مختلفی فرگشت یافته است. گروهی دارای پوستی سادهاند، گروهی خالدار و گروهی دارای پوستی با اشکالی پیچیدهتر. اگر رنگ بندی را نیز وارد معیار خود کنیم خواهیم دید که طرحهای بیشماری از پوست جانواران وجود دارد. فرگشت پوستها به گونهای بوده تا به حفظ بقا و تولید مثل جانوران کمک کند. برای هر یک میتوان علتی یافت. برای مثال پوست خاص پلنگ و یوز به آنها قابلیت استتار میدهد یا برای مثالی دیگر پوست گورکنها باعث ترساندن و فراری دادن شکارچیان میشود. باری در مورد تمامی پوستها نمیتوان به همین سادگی وجه تکاملی آن را یافت. از جمله معماهای این حوزه پوست راه راه گورخر دشتی است. این جانور از سر تا دم پوشیده از خطهایی سفید و سیاه است. در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی این جاندار به بررسی پوست و در نهایت علل فرگشتی ارائه شده درباره آن بپردازیم.
گورخر چگونه جانداریست؟
گورخر که در زبان انگلیسی Zebra خطابش میکنند جانوری راهراه است با خطوطی سیاه و سفید. خانه اصلی این جاندار آفریقای مرکزی و جنوبی است. زیستشناسان این جاندار را در رده پستانداران و سرده اسبها طبقهبندی میکنند. در متون کهن فارسی مانند شاهنامه بسیار با نام گور مواجه میشویم. باید توجه کرد که آن گور با این گور (Zebra) تفاوت دارد. گور ایرانی برخلاف گور آفریقایی پوستی ساده و یکرنگ، به رنگ زرد اخرایی دارد. نکته جالب درمورد گورخر این است که تا کنون به هیچ عنوان توسط انسان اهلی نشدهاند. برای اهلیکردن این جانداران دو مشکل وجود دارد یکی ذات تهاجمی آنها و دیگری بدن ظریفشان است که نه مانند اسب به درد سواری می خورند و مانند خر به درد بارکشی.
گورخر سفید است با خطهای سیاه یا سیاه است با خطهای سفید؟
برای سالیان متمادی این پرسش ذهن زیستشناسان را درگیر کرده بود اما سرانجام پاسخی برای این موضوع یافت شد. این حیوان در واقع سیاه است با خط هایی سفید. برای اثبات این موضوع میتوان به جنین این حیوان نظر انداخت که تماماً سیاه است. باری نوارهای سپیدی که بر روی این حیوان تشکیل میشود از طریق جلوگیری از تولید ملاتونین پروتئینی که مسئول ایجاد رنگ سیاه است به وجود میآید. این الگوی راه راه به صورت بارکدهایی فرد به فرد متفاوت است. جالب است بدانید که خطوط بدن گورخر در دو سمت نیز متقارن نیست و تفاوتهای فاحشی دارد.
چرا گورخر راهراه است؟
گفتیم که این موضوع از رمز و رازهای زیستشناسی است. هنوز دلیل مشخصی برای این موضوع یافت نشده. در سال ۲۰۰۳ زیست شناسی با نام گریام راکستون در کتاب خود به جستجوی فرضیههایی در این مورد پرداخت و آنها را در ۸ بند دسته بندی کرد. در ادامه این بندها را ذکر میکنیم.
۱. راه راه گورخر موجب شده تا حیوانات وحشی دچار کوری موقت شوند. در واقع حرکت گروهی گورخرها با این شکل از پوست به نوعی توهم بینایی منجر می شود و حواس جانوران شکارچی را مختل میکند.
۲. راه راه پوست گورخرها به آنها قابلیت استتار در علفزارهایی با قامت بلند میدهد. این طرح از پوست، آنها را از دیده شدن توسط حیوانات شکارچی پنهان میکند.
۳. این نوع از پوست، آنها را در شب مستتر میکند و به آنها امکان فرار بهتر در شباهنگام را میدهد.
۴. راهرههای بدن گورخر ها به دیگر اعضا امکان میدهد تا به صورت موثرتری بدن یکدیگر را واکاوی کرده و انگل های آن را نابود کنند.
۵. راهراههای بدن گورخرها امکان تشخیص و شناسایی یکدیگر را از هم مهیا میکند
۶. راه ها باعث میشوند تا جانور شکارچی نتواند به سادگی شیرجه زده و روی بدن گورخرها بیفتد.
۷. خطوط بدن این حیوان از نشستن حشرات موذی به ویژه مگسهای تسه تسه بر روی بدن گورخر ها جلوگیری می کند
۸. این ساز و کار برای اتلاف حرارت بدن گورخرها و خنک کردنشان استفاده میشود.
جمعبندی
رازهای زیادی در طبیعت وجود دارد. پوست جانوران یکی از همین عجایب است. از میان جانوران گورخر طرح پوستی عجیبی دارد. در این مقاله قصد شد تا علاوه بر توضیح درباره شکل پوست این حیوان به علل فرگشتی آن نیز پرداخته شود. امیدوارم که این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
#s3gt_translate_tooltip_mini { display: none !important; }