بارها شنیدهاید که آب مایه حیات است؛ اما یعنی چه؟ این گزینگویه به دو نکته اشاره دارد. یکی اینکه پدید آمدن حیات از آب بوده و دوم این که حیات بدون این بیرنگ هستیبخش نمیتواند ادامه داشته باشد. یک روزِ خود را تصور کنید. صبح از بستر برخاسته دست و صورتتان را با آب میشویید. برای صبحانه نانی میخورید که علاوه بر این که گندمهایش با آب تولید شده، پختش نیر به آب نیاز دارد. در کنار نان میتوانید از پنیر، تخم مرغ و یا بسیار موارد حیوانی دیگری استفاده کنید. میدانید که حیوان تولیدکننده، مانند گاو یا مرغ با آب رشد کرده است. از سوی دیگر تمام فراوردههای گیاهی نیز به لطف آب تولید شدهاند. حال ادامه این داستان را در ذهن خود مجسم کنید. حتی همین برگهای کاغذی که روی آن می نویسید نیز هر یک به چیزی حدود ۲۰ لیتر آب نیاز دارد. با این حساب جدا از مصرف شخصی که نیاز مبرم انسانی است، سایر فعالیتها نیز به وجود آب وابسته است. البته تمامی این نکات را همگان میدانیم اما باز با این حال نسبت به مصرف بهینه آب سستی میکنیم. شوربختانه بحران آب در ایران وارد فاز قرمز خود شده است. البته نمیتوان تمام تقصیر را گردن شهروندان گذاشت، بلکه سیاستگذاران کلا نیز به اندازه (شاید بیشتر از) تمام شهروندان عادی مقصرند. در این مقاله به روش هایی برای برون رفت از بحران آب در ایران اشاره خواهیم کرد. همراه باشید.
آموزش و اصلاح الگو مصرف
یکی از روشهای که به برون رفت از بحران آب در ایران میانجامد، آموزش و اصلاح الگوی مصرف شهروندان است. امروزه با توجه به وجود رسانههای جمعی مانند رادیو یا تلویزیون یا حتی نهادهایی مانند آموزشوپرورش و دانشگاه میتوان با کمترین هزینه از هزینههای جبرانناپذیر پیشگیری کرد. هیچ ایرادی ندارد که دانشجویان درسی عمومی با محوریت آب و بحرانهای آبی بگذرانند و از سوی دیگر دانشآموزان نیز هر ساله یک واحد درسی خود را به این موضوع اختصاص دهند. اگر بتوان که مصرف بهینه را به عنوان یک فرهنگ در میان اقشار مختلف جامعه جا انداخت میتوان به آینده آبی کشور نیز امیدوار شد وگرنه اگر نتوان به این مهم دست یافت، هر هزینه دیگری نیز، هر چه که بسیار باشد، راه به جایی نخواهد برد.
مدیریت منابع آبی کشاورزی
یکی از مواردی که به بحران آب در ایران دامن میزند آبیاری سنتی محصولات کشاورزی است. روشهای آبیاری سنتی در دوره معاصر بسیار ناکارآمد و غیر اصولی است؛ به گونهای که آب بسیار بسیار زیادی را تلف میکند. این نکته دردناکتر می شود زمانی که بدانیم بخش کشاورزی عمده سهم آب مصرفی را به خود اختصاص داده است. طبق آمارها در آفریقا حدود ۸۲ درصد و خاورمیانه حدود ۸۴ درصد سهم آب مصرف شده برای بخش کشاورزی است اما عجیب است اگر بدانید این رقم در کشور ما ایران به چیزی حدود ۹۲ درصد میرسد. باید توجه کرد که طبق آمارها راندمان آبیاری کشاورزی در ایران چیزی کمتر از ۳۵ درصد است و این موضوع یعنی فاجعه! بهترین کار آن است که کشاورزان هر چه سریعتر به مدرن کردن تجهیزات آبیاری خود اقدام کنند.
اصلاح شبکه آبرسانی
فاجعه است که در کشور ما به دلیل استفاده از تجهیزات آبرسانی فرسوده حدود ۳۰ درصد از آب مصرفی به هدر میرود! این موضوع به خودی خود می تواند یکی از اصلی ترین دلایل بحران آب در ایران باشد. بهترین مواجهه با این موضوع تعویض و به روز کردن تجهیزات فرسوده آبرسانی است.
جمعبندی
بحران آب در ایران یکی از معضلات بسیار جدی است که همه ما با آن مواجهایم. آب تاثیر بسیار مهمی بر روی حیات ما و سایر جانداران دارد. توجه نکردن به این مهم باعث نابودی بخش بزرگی از جانداران خواهد شد. بعید نیست که در آینده نزدیک جنگهای خونینی برای به دست آوردن منابع آبی اتفاق بیفتد. در این مقاله قصد شد به راهکارهایی برای جلوگیری از هدر رفت این مایع زندگیبخش اشاره کنیم. امیدوارم که مقاله برای شما مفید بوده باشد.